Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Nedir?
Dikkat Eksikliği Nedir ?
Dikkat eksikliği, bireylerin özellikle yapmaktan hoşlanmadığı işlere odaklanamama, yapmaktan hoşlandığı işlerde ise fazlasıyla hoşlanma kusurudur.Dikkat eksikliği olan çocuklar zaman planlaması yapamamaktadırlar ve ebeveynleri tarafından sürekli kendisine verilen görevi yapmaları için uyarılırlar.Hastalığın ortaya çıkış öyküsünde ise genel olarak çocuğun zihinsel açıdan yanlış eğitilmesi, bu sebeple hatalı davranış alışkanlıkları edinmesiyle alakalıdır.
Mutlaka çocukluk döneminde başlar ve genellikle 7 yaşından önce ilk dikkat eksikliği belirtileri görülür.Bu dönem çocuklarda ; verilen yönergelere uymamak, dikkat süresinin kısa olması, enerjik davranışlar gibi DEHB belirtileri gözlemlenir fakat benzer durumlar 1-5 yaş arası çocuklarda da yaşları gereği sıkça görülen davranışlardır.Bu yüzden çocukluk döneminde DEHB tanısı koymak güçtür.
Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Tanısı Nasıl Konulur ?
DEHB tanı kriterleri belirtilmiş klinik bir durumdur.Herhangi bir uzman tarafından aşağıda belirtilen ya da benzeri olan durumlarda normalin çokca üzeri seviyelerde görüldüğünde DEHB tanısı konulur.
- Dikkat eksikliği ( konsantre olamama, işe başladığında sonunu getirememe , dağınık olma, unutkanlık vb.)
- Hiperaktivite ve dürtüsellik (sürekli kıpırdanma hali, yerinde oturamama, sürekli konuşma, sabırsız olma ve sıra bekleyememe vb. )
- Yukarıdaki bulguların en az 6 ay gözlemlenilmesi;
- Çocuğun yaşından ve gelişimsel seviyesinden beklenenlere uygun olmaması
- 7 yaşından önce başlamış olması, ortalama 5 yaş civarında görülüyor olması gereklidir.
DEHB gelişimsel bir rahatsızlıktır ve bir anda ortaya çıkmaz.
Bu problemin çocuğun gündelik yaşamını olumsuz olarak etkiliyor olması gerekir. Sadece okul yada evde davranış sorunları olan bir çocuğa DEHB tanısı konulamaz.Son olarak bu problemin birden fazla ortamda görülüyor olması gereklidir. ( ev, okul..)
DEHB nedenleri nelerdir?
DEHB’ in nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte pek çok çalışmada biyolojik etkenlerin önemini gösterilmiştir. DEHB pek çok değişik nedenin bir araya gelmesiyle oluşan bir bozukluktur. Bu birleşim her çocukta farklı bir klinik tablo oluşturabilir.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu nasıl tedavi edilir?
Çocukları DEHB tanısı almış aileler genellikle ne yapmaları gerektiği konusunda endişelere kapılabiliyorlar. Ancak araştırmalar bizlere DEHB'nin % 80-90 oranlarında tedavi edilebilir bir bozukluk olduğunu gösteriyor.Bu sürecin en önemli parçası ise uzmanlar tarafından ebeveynlere, çocuklara ve öğretmenlere DEHB hakkında bilgi, öneri ve destek sunulmasıdır.Tedavi sürecinde çocuğun bireysel özellikleri dikkate alınarak tedavi yöntem haritası belirlenilir.Tedavi yöntem haritasında ise ilaç tedavisi, bireysel eğitim, anne-baba eğitimi, aile tedavisi ve grup tedavisi sıklıkla kullanılmaktadır.
Son zamanlarda yapılan çalışmalar bizlere en etkin tedavi biçimi olarak ilaç tedavisini göstermektedir.Her çocuk için etken olan doz farklılık göstermektedir.Genel olarak ise en düşük dozdan başlanılarak yavaş yavaş arttırılır.Tedavi süreci boyunca ebeveyn ve öğretmenlerinden çocuğun davranışlarını dikkatlice izlemeleri istenilir.Ayrıca ilaç tedavisiyle birlikte diğer tedavi yöntemlerinden de eklenilerek daha hızlı ve etkin sonuçlar elde edilmesi sağlanılabilir.